مقررات و آیین نامه های دوره های آموزشی فوق تخصصی

در این مقاله مقررات دوره های آموزشی فوق تخصصی پزشکی به‌منظور ارتقاء سطح علمی آموزش پزشکی و نیز دستیابی به آخرین یافته‌های علمی پزشکی نگارش شده است.

تعریف دوره

دوره فوق تخصصی پزشکی بالینی، بالاترین مقطع تحصیلات دانشگاهی پزشکی است. متقاضیان واجد شرایط پس از موفقیت در آزمون پذیرش دستیار (کتبی و شفاهی) و گذراندن دوره آموزش علمی و عملی مصوب، در یکی از مراکز مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با دفاع و تأیید رساله و موفقیت در آزمون نهایی به اخذ دانش‌نامه فوق تخصصی نایل می‌گردند.

تعریف دستیار

دستیار فوق تخصصی به فردی ا طلاق می‌شود که با داشتن مدرک دانش‌نامه تخصصی رشته پیش‌نیاز یا گاهی قبولی آن و پذیرش در آزمون ورودی، با رعایت کلیه مفاد این آیین‌نامه در مدت‌زمان مصوب به آموزش‌های نظری و کسب مهارت‌های عملی و فعالیت‌های پژوهشی بپردازد.

شرایط پذیرش

شرایط پذیرش دستیار در رشته‌های فوق تخصصی بالینی طبق مقررات دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی هر ساله در سایت‌های مربوطه اعلام می‌گردد.

هر داوطلب می‌تواند بدون شرط سنی و محدودیت در آزمون فوق تخصصی شرکت نماید.

نداشتن نقص عضو مؤثر حرفه‌ای بر حسب رشته

دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی موظف است با همکاری هیأت‌های ممتحنه، نقص عضو مؤثر حرفه‌ای را بر حسب رشته تنظیم و اعلام نماید.

عدم اشتغال به تحصیل در یکی از رشته‌های فوق تخصصی پزشکی و دوره‌های تکمیلی تخصصی (فلوشیپ) و Ph.D.

دارندگان مدرک دانش‌نامه فوق تخصصی و پذیرفته‌شدگان آزمون‌های نهایی فوق تخصصی حین تحصیل مجاز به شرکت در رشته‌های دیگر فوق تخصص نمی‌باشند، لیکن برخی از فارغ‌التحصیلان دوره‌های فوق تخصصی طبق اعلام دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی می‌توانند در رشته‌های تکمیلی تخصصی (فلوشیپ) شرکت نمایند.

آزمون پذیرش دستیار فوق تخصص

آزمون پذیرش دستیار فوق تخصص هر ساله از طریق دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی برگزار و نتایج آن جهت ثبت نام پذیرفته‌شدگان به دانشگاه‌های مربوطه اعلام می‌گردد.

ثبت نام پذیرفته‌شدگان فوق تخصص

دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی طبق زمان اعلام شده از سوی دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی نسبت به ثبت نام پذیرفته‌شدگان آزمون پذیرش دستیار صورت می‌گیرد.

دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشت درمانی موظفند اسامی پذیرفته‌شدگانی را که در موعد مقرر ثبت نام ننموده و یا در مهرماه سال تحصیلی شروع دوره انصراف دهند، در موعد مقرر به دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی اعلام نمایند.

دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی هر سال تحصیلی (در زمان تعیین‌شده) نسبت به معرفی جایگزین افادی که انصراف داده‌انند و نیز افرادی که صلاحیت عمومی آنان مورد تأیید قرار نگرفته اقدام می‌نماید.

کسانی که در مرکز آموزشی یا بهداشتی-درمانی مسئولیت اداری و اجرایی دارند، نمی‌توانند به‌طور همزمان به تحصیل بپردازند و تنها با ارائه حکم مأموریت آموزشی یا مرخصی بدون حقوق به تحصیل ادامه دهند.

تعهدات

ثبت نام پذیرفته‌شدگان، منوط به ارائه سند تعهدنامه محضری به‌میزان تعیین‌شده از سوی دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی می‌باشد.

اخذ تعهد از پذیرفته‌شدگان آزاد دوره‌های فوق تخصصی به‌صورت خاص می‌باشد و محل انجام تعهد خدمت این دسته از پذیرفته‌شدگان براساس نیاز دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی-درمانی کشور توسط معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین و قبل از پذیرش در اختیار داوطلبان قرار می‌گیرد.

دستیاران فوق تخصصی که در استخدام سایر نهادها، وزارتخانه‌ها هستند ملزم به سپردن تعهد به محل استخدام خود می‌باشند و سازمان مربوطه موظف به پرداخت شهریه و کلیه هزینه‌های تحصیلی برابر ضوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشد.

شروع دوره

پذیرفته‌شدگان تخصصی پزشکی فارغ‌التحصیل سال‌های قبل موظفند پس از انجام ثبت نام، دوره دستیاری خود را از اول شهریورماه و پذیرفته‌شدگان دندان‌پزشکی و داروسازی و فارغ‌التحصیلان پزشکی تا پایان شهریورماه همان سال موظفند از اول مهرماه دوره دستیاری را شروع نمایند.

طول دوره رشته‌های دستیاری فوق تخصصی 24 تا 36 ماه کامل است که بنا به پیشنهاد هیأت ممتحنه برحسب برنامه آموزشی رشته مربوطه توسط شورای آموزش پزشکی و تخصصی تعیین و به اجرا گذاشته می‌شود.

دستیاران موظفند وظایف آموزشی، پژوهشی و درمانی، اعم از آموزش دوره‌های پایین‌تر، برگزاری کلاس‌های نظری، کارآموزی‌های بیمارستانی و درمانگاهی و کشیک را مطابق برنامه گروه آموزشی مربوطه انجام دهند.

خدمت دستیار به‌طور تمام وقت (حداقل از ساعت 8 صبح لغایت 16) و براساس برنامه گروه آموزشی می‌باشد. دستیاران در طول دوره آموزش حق هیچ‌گونه اشتغال خارج از برنامه گروه آموزشی مربوطه از جمله طبابت در مطب را ندارند.

اشتغال دستیالان در رشته مربوطه در کلینیک ویژه، به‌شرط موافقت بخش آموزش‌دهنده حداکثر دو روز در هفته بلامانع است و پرداخت حق‌الزحمه این گروه از دستیاران برابر مقررات کلینیک ویژه می‌باشد.

از بین قبول‌شدگان آزمون نهایی فوق تخصصی در رشته‌هایی که کمتر از 5 نفر داوطلب داشته باشد فقط رتبه اول و در صورتی که بین 9-5 نفر داوطلب داشته باشد رتبه‌های اول و دوم و چنانچه 10 نفر یا بیشتر داوطلب داشته باشد، رتبه‌های اول تا سوم مجاز هستند پس از اتمام دوره آموزشی مقرر و قبولی در آزمون نهایی فوق تخصصی و با کسب موافقت دانشگاه محل استخدام در مورد افرادی که با مأموریت آموزشی تحصیل کرده‌انند، قبل از فارغ‌التحصیلی حداکثر به‌مدت یک سال در مراکز آموزشی خارج از کشور که مورد تأیید هیأت ممتحنه و منطبق با مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد تحصیل نمایند. این دسته از دستیاران پس از مراجعت به کشور و طی مراحل تأیید صحت صدور و تعلق و تأیید ارزش علمی گواهی اخذشده توسط هیأت ممتحنه رشته مربوطه برای طی مراحل فارغ‌التحصیلی معرفی می‌شوند.

دستیارانی که با مأموریت آموزشی به دوره‌های فوق تخصصی وارد می‌شوند مشمول کلیه مقررات دوره های آموزشی فوق تخصصی پزشکی مربوطه می‌باشند.

مرخصی

دستیاران می‌توانند از مرخصی‌های سالیانه، استعلاجی و زایمان حسب مورد استفاده نمایند.

دستیاران می‌توانند با رعایت مقررات، در هر سال تحصیلی حداکثر پانزده روز از مرخصی سالیانه استفاده نمایند. مدت مذکور جزء دوره آموزشی محسوب می‌گردد.

دستیارانی که همسر آنان با استفاده از فرصت مطالعاتی یا دوره تکمیلی به تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا وزارت فرهنگ و آموزش عالی عازم خارج از کشور هستند می‌توانند با موافقت دانشگاه محل تحصیل و موافقت دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی حداکثر از یک سال مرخصی بدون دریافت حق‌الزحمه و تنها برای یکبار استفاده نمایند.

دستیاران می‌توانند با ارائه گواهی‌نامه پزشکی تأییدشده از سوی شورای پزشکی دانشگاه محل تحصیل از مرخصی استعلاجی برابر مقررات استفاده نمایند.

تبصره: در صورتی که مدت مرخصی استعلاجی دستیار از 6 ماه تجاوز کند ادامه دوره دستیاری منوط به نظر گروه آموزشی مربوطه می‌باشد و بنا به درخواست دانشگاه، دبیرخانه می‌تواند نسبت به معرفی فرد جایگزین با رعایت مقررات اقدام نماید.

استفاده دستیاران خانم از شش ماه مرخصی زایمان برای یکبار در طول دوره دستیاری بلامانع است.

مدت‌زمان مرخصی‌های استعلاجی و زایمان جزء دوره آموزش محسوب نشده و به طول دوره افزوده می‌شود.

تغییر رشته، انتقال و میهمانی

پذیرفته‌شدگان فوق تخصص مجاز به تغییر رشته نمی‌باشند.

انتقال پذیرفته‌شدگان دستیاری فوق تخصص ممنوع می‌باشد.

جابه‌جایی محل تحصیل دستیاران فوق تخصصی در 6 ماه اول دوره به‌شرط موافقت گروه یا بخش آموزشی و تأیید دانشگاه‌های مبدأ و مقصد بلامانع است.

الف) در صورت لغو صلاحیت بخش آموزش‌دهنده برابر آیین‌نامه ارزشیابی بخش‌ها، انتقال دستیاران فوق تخصصی پذیرفته‌شده به سایر بخش‌های مورد تأیید، با نظر هیأت ممتحنه و موافقت دانشگاه مقصد بلامانع است.

ب) در صورتی که برابر آیین‌نامه ارزشیابی بخش‌ها صلاحیت بخش آموزشی فوق تخصصی به‌صورت موقت لغو گردد، انتقال دستیاران به سایر بخش‌های مورد تأیید، تا احراز مجدد صلاحیت آموزشی با نظر هیأت ممتحنه و موافقت دانشگاه مقصد بلامانع است.

میهمان‌شدن دستیاران حداکثر به‌مدت 6 ماه با موافقت دانشگاه‌های مبدأ و مقصد بلامانع است.

دستیارانی که دوره آموزشی آنها برابر برنامه آموزشی مصوب رشته مربوطه به‌صورت چرخشی انجام می‌شود از شمول مقررات انتقال و میهمانی مستثنی هستند.

امور رفاهی

کمک هزینه تحصیلی دستیاران آزاد که دارای تعهد خدمت به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشند، معادل 80% حقوق و فوق‌العاده شغل استادیار پایه یک و 50% مزایای طرح تمام وقتی از محل درآمدهای اختصاصی دانشگاه محل تحصیل و با تصویب هیأت امناء می‌باشد. میزان عیدی و افزایش سنواتی کمک‌هزینه تحصیلی دستیاران معادل استادیاران پایه یک می‌باشد.

دستیاران در مدت مرخصی استحقاقی و زایمان از کمک‌هزینه تحصیلی دستیاری برخوردارد می‌باشند.

در مدت مرخصی استعلاجی بیش از سه ماه، به دستیاران کمک‌هزینه تحصیلی تعلق نمی‌گیرد.

کمک‌هزینه تحصیلی دستیاران میهمان توسط دانشگاه مبدأ پرداخت می‌شود.

به دستیاران هیأت علمی که با مأموریت آموزشی در دوره‌های فوق تخصصی شرکت می‌کنند کمک هزینه تحصیلی تعلق نمی‌گیرد و حقوق و مزایای آنان توسط محل استخدام و براساس مقررات مربوطه پرداخت می‌شود. پرداخت کمک‌هزینه تحصیلی به دستیاران غیر هیأت علمی که با مأموریت آموزشی در دوره‌های فوق تخصصی شرکت می‌کنند به میزانی که مجموع دریافتی آنان با دریافتی داوطلبان آزاد معادل باشد منوط به تصویب هیأت امنای دانشگاه خواهد بود.

جدول دوره‌های فوق تخصص