نکات قابل تامل درباره بیماری آلزایمر | توصیه ها و هزینه ها

بیماری آلزایمر به عنوان شناخته شده ترین فرم از بیماری های دمانس،  دارای ویژگی هایی است که ممکن است فردی که به آن مبتلا شده است و یا اطرافیان وی با چالش هایی روبرو باشند. با اینکه تحقیقات بسیاری در رابطه با این بیماری در حال انجام است اما  هنوز دارو و درمان قطعی برای آن معرفی نشده است. با این حال سیستم های حمایتی و توانبخشی مختلفی وجود دارد که می توانند تا حد زیادی کیفیت زندگی فرد مبتلا به آلزایمر را ارتقا دهد و از همه مهمتر اطرافیان بیمار مورد حمایت واقع شوند.

بیماری آلزایمر سبب آسیب رسیدن به سلول های عصبی می شود. در طول زمان با شدت یافتن آسیب های نورورنی توانمندی های مختلف فرد از جمله قضاوت، زبان، تفکر و پردازش اطلاعات دستخوش تغییر می شود تا جایی که فرد توانایی انجام کارهای روزمره را نخواهد داشت و نمی تواند از خودش مراقبت کند.

 همانطور که گفته شد مطالعات بسیار زیادی در رابطه با پیشگیری و مدیریت بیماری آلزایمر در حال انجام است. هرچقدر که بیشتر در رابطه با ماهیت و ساز و کار این بیماری مطلع می شویم، بیشتر اهمیت مدیریت و توقف پیشروی بیماری را درک می کنیم. درمان های حال حاضر بیشتر رویکرد تثبیت کننده دارند به این معنا که داروهای تجویزی از پیشروی بیماری جلوگیری می کند اما آسیب های وارد شده را درمان نمی کنند. این اتفاق اهمیت توانبخشی و مراقبت های مکمل را دوچندان می کند. 

بیماری آلزایمر، یکی از دلایل شایع مرگ و میر در سالمندی

طبق آمار انجمن آلزایمر، از هر 3 نفر که سن بالای 65 سال دارند به دلیل آلزایمر یا سایر فرم های دمانس فوت می کند.  علاوه بر این مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا اعلام کرده است که بیماری الزایمر 7 امین دلیل شایع مرگ و میر در سنین بالا است. هرچند که بسیاری از این آمار ها نیاز به بررسی بیشتر دارند و اکثرا بر اساس گزارش های رسمی بیمارستان ها و مراکز درمانی اعلام شده اند اما توجه کردن به آن ها خالی از لطف نیست.

از جمله علل دیگری که بیشتر از آلزایمر باعث مرگ و میر می شود ، بیماری های قلبی، سرطان، بیماری های تنفسی، سکته مغزی و تلفات ناشی از تصادف هاست.

طول عمر افراد مبتلا به آلزایمر چقدر است؟

پاسخ به این سوال کار سختی است و با وجود مطالعات فراوان هنوز پاسخ دقیقی برای این سوال وجود ندارد. با این حال فاکتورهای بسیاری در میزان طول عمر افراد اثر گذار است.

استیج و شدت بیماری از اهمیت بسییار بالای برخوردار است. اینکه زمانی که فرد تشخیص بیماری آلزایمر می گیرد در کدام مرحله از بیماری به سر می برد و چه اقدامات درمانی را برای جلوگیری از پیشرفت بیماری انجام می دهد. همینطور سرعت پیشرفت بیماری نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است و متاثر عوامل مختلفی مثل ذخیره شناختی، ژنتیک و سبک زندگی فرد است.

به صورت معمول گفته می شود که افراد بعد از تشخیص این بیماری بین 5 تا 8 سال عمر می کنند اما مواردی نیز بوده اند که تا 20 سال پس از تشخیص نیز زنده مانده اند و با شرایط بیماری به حیات خود ادامه داده اند.

آلزایمر و زنان

طبق آمار انجمن آلزایمر، میزان شیوع این بیماری در زنان به طور قابل توجهی بالاتر از مردان است.  در مطالعه ایی که شرکت کنندگان به دو دسته ی زنان و مردان تقسیم شدند ، ریسک ابتلا در زنان تقریبا دوبرابر مردان یافت شد. به طوری که اگر احتمال ابتلا در مردان 1 در هر 10 نفر می باشد، در زنان این میزان ابتلا 1 در هر 5 نفر است. (دوبرابر)

همینطور از جمعیت افرادی که در آمریکا دچار آلزایمر هستند 4 میلیون نفر زن و 2و نیم میلیون نفر مرد هستند.

یکی از عللی که باعث شیوع بیشتر آزایمر در زنان می شود طول عمر بیشتر آنان نسبت به مردان است. سن بالا ، به عنوان یکی از ریسک فاکتورهای اصلی بروز آلزایمر است.

نظریه دیگری که در رابطه با بروز آلزایمر وجود دارد میزان سواد و تحصیلات افراد است. به صورت معمول زنانی که قبل از سال 1950 متواد شده اند سطح تحصیلات کمتری نسبت به مردان دارند و این به عنوان فاکتور مهم دیگری که سبب تفاوت در جمعیت سالمندان این دوره زمانی است، در نظر گرفته می شود.

عامل دیگری که باعث شیوع بالاتر آلزایمر در زنان در نظر گرفته می شود ، توانمندی بالای زنان در به خاطر سپاری وقایع و حافظه است. به طور کلی زنان توانایی حافظه ایی و رویدادی بالاتری نسبت به مردان دارند و این سبب می شود که در شروع بیماری که با علایم اولیه فراموشی بروز پیدا می کند زنان عملکرد بهتری نسبت به مردان داشته باشند.  این امر سبب تشخیص دیرهنگام بیماری در آنان شده و اغلب در فاز حاد و پیشرفته بیماری شناسایی می شوند.

تغییرات هورمونی به عنوان عامل دیگری در نظر گرفته می شود که سبب شیوع بالای آلزایمر در زنان می شود. مشاهده شده که یائسگی زودرس در زنان می تواند احتمال بروز آلزایمر را افزایش دهد. با این حال نتیجه گیری قطعی در این رابطه در مطالعات شکل نگرفته است و هنوز نمی توان رابطه علت و معلولی در این میان برقرار کرد اما درمان های هورمونی که در دوران یائسگی و حتی پیش از آن انجام می شود می تواند موثر و بهبود دهنده باشند.

در مطالعات دیگری نیز ارتباط بسیار نزدیکی بین فشار خون بالا در زمان بارداری و آلزایمر در سنین بالا دیده شده است. به این منظور که بیماری هایی که سبب ایجاد  فشار خون بالا می شود می تواند در سالمندی ریسک ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد.

ارتباط بسیار نزدیکی بین قلب و مغز وجود دارد

مطالعات بسیار جالبی انجام شده که نشان می دهد التهاب در یک بخش از بدن می تواند در سایر بخش های بدن نیز التهاب ایجاد کند. از آنجایی که بیماری آلزایمر نیز یک بیماری التهابی مغز به شمار می رود می تواند در مورد این فاکتور نیز مورد توجه قرار گیرد.

در آلزایمر مجموعه ایی از پروتئین های التهاب زا شروع به به تخریب سلول های عصبی می کنند. بسیاری از بیماری های مزمن دیگر نیز مثل دیابت و بیماری های قلبی می توانند این شرایط التهابی را در بدن ایجاد کند.

برخی از مطالعات دلالت بر وجود ارتباط قوی بین بیماری های قلبی، سندروم بیماری های متابولیک ، دیابت و بروز آلزایمر دارد. هرکدام از این بیماری ها التهاب را در قسمت های مختلفی از بدن ایجاد می کند. به نظر می رسد با پیشگیری از هر کدام از بیماری های قلبی، متابولیک و دیابت می توان کمک شایانی به پیشگیری از آلزایمر کرد.

اقداماتی که از هر کدام از این بیماری ها پیشگیری می کند شامل موارد زیر است:

رعایت رژیم غذایی ضد التهابی مثل رژیم غذایی مدیترانه ایی و رژیم های مشابه

چکاپ منظم فشار خون و مدیریت فشار خون با استفاده از تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی و دارودرمانی در صورت نیاز.

ترک و یا کاهش مصرف سیگار و سایر دخانیات

داشتن تحرک بدنی کافی

پایش منظم کلسترول خون و مدیریت آن با استفاده از تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی و دارو درمانی در صورت نیاز.

پایش منظم قند خون و مدیریت شرایط دیابت و پیش دیابت با استفاده از تغییر در سبک زندگی و  ایجاد عادت های سالم خواری.

بیماری های قلبی همچنین ریسک ابتلا به دمانس وسکولار (نوعی دمانس که ناشی از آسیب های عروق مغزی است) را افزایش می دهد.  آسیب و نازک شدن عروق مغزی میزان اکسیژن رسانی به  بافت مغز را کاهش می دهد و در نتیجه سلول های مغزی در معرض انواع آسیب ها قرار می گیرند.

ارتباط آلزایمر با کاهش حس بویایی

افراد مبتلا به آلزایمر بسیار در معرض کاهش و یا از دست دادن حس بویایی خود هستند. پژوهشگران معتقدند که افت توانایی بویایی می تواند یکی از نشانه های اولیه آلزایمر باشد که از طیف خفیف تا شدید گسترده می باشد.

نکته قابل توجه دیگری که وجود دارد این است که افت حس بویایی می تواند در اثر بیماری های دیگری مثل پارکینسون، عفونت سینوسی و جراحی مغزی نیز مشاهده بشود. بنابراین هر گونه کاهش حس بویایی دلالت بر وجود آلزایمر ندارد.

آلزایمر و ارتباط آن با میزان تحصیلات

ارتباط قابل توجهی بین سطح تحصیلات بالاتر و ریسک کمتر ابتلا به آلزایمر وجود دارد. مطالعات نشان داده است که افرادی که تحصیلات بالاتری دارند معمولا مشکلات ناشی از افت شناختی را کمتر از بقیه تجربه می کنند. افراد با قرار گرفتن در سیستم آموزشی و یادگیری مفاهیم مدل خاصی از تفکر و حل مسائل را می آموزند که سبب می شود فرم کلی مغز تغییر کند. فراگرفتن چیزهای جدید هم سبب ایجاد ارتباطات بیشتر بین سلول های عصبی شده و در نتیجه مغز را در برابر بسیاری از آسیب های تخریب کننده مقاوم تر می کند.

یک عامل اجتماعی دیگری که در رابطه با آلزایمر مطرح می شود میزان درآمد و طبقه اقتصادی است. هرچند که این عامل هنوز جای مطالعه بسیار زیادی دارد اما گفته می شود که درآمد بالاتر معمولا به دلیل سطح سواد بالاتر و روابط اجتماعی بیشتر به دست می آید. این دو عامل خود به عنوان پیش گیری کننده های مهم زندگی هر فردی از ابتلا به آلزایمر به حساب می آید.

هیچ گاه برای یادگیری مهارت های جدید و ساختن شبکه های دوستانه بیشتر دیر نیست.

بنابراین توصیه می شود عادت های زیر را همواره در زندگی داشته باشید و ترک نکنید:

کلاس های آموزشی در رابطه با مهارت هایی که دوست دارید شرکت کنید.

زبان جدید بیاموزید.

نواختن ساز را شروع کنید.

در گروه های اجتماعی جدید عضو شوید تا ارتباطات اجتماعی بیشتری خلق کنید.

آلزایمر و سن

همانطور که می دانیم با افزایش سن، احتمال ابتلا به آلزایمر افزایش می یابد. آمار در این رابطه بدین معناست که احتمال ابتلا در بازه سنی 65 تا 74 سال حدود 5% است و در بازه سنی 75 سال تا 84 13% است. این آمار در سالمندان بالای 85 سال به بیشتر از 33 % ابتلا می رسد که خود ارقام قابل توجهی می باشد.

هزینه های اجتماعی و درمانی بیماری آلزایمر بالا است

بیش از 6.5 میلیون نفر در آمریکا مبتلا به آلزایمر هستند که هزینه های نگه داری و  درمانی آنها سالانه در حال افزایش است. آنچه که در آمار مشاهده شده است هزینه های درمانی در سال 2016 سالانه 236 بیلیون دلار برآورد شده که در سال 2023 به 345 بیلیون دلار در سال رسیده است. بنابراین به نظر می رسد که پیشگیری ومراقبت از آلزایمر در سنین جوانی هزینه های اجتماعی و درمانی کمتری را هم برای خانواده ها و جامعه و هم برای سیستم سلامت عمومی در پی خواهد داشت. به امید روزی که درمان قطعی برای این بیماری نیز همانند سایر بیماری های مغز و اعصاب یافت بشود.